Bố mẹ thường có kỳ vọng nhiều về con cái: mong muốn con cái nhận được một nền giáo dục tốt, nhập học vào trường Cao đẳng hoặc Đại học phù hợp với năng lực của con, trở thành một con người độc lập về tài chính, cân bằng và luôn hạnh phúc, được sống trong một xã hội bình đẳng, đa dạng, không phân biệt chủng tộc, ổn định, hòa bình. Hệ thống giáo dục của Canada có thể giúp các bố mẹ và các bạn học sinh đạt được kỳ vọng này:
- Canada có chỉ số an toàn thuộc hàng top đầu trên thế giới (xếp cao hơn cả Mỹ, Úc, và Anh)
- Canada được đánh giá là quốc gia du học trung học lý tưởng nhất trên thế giới, với hệ thống giáo dục chất lượng cao, chặt chẽ và công bằng, giúp học sinh chuyển tiếp thuận lợi lên bậc Cao đẳng hoặc Đại học.
- Thủ tục nhập học đơn giản, không yêu cầu chứng chỉ tiếng Anh hoặc tiếng Pháp vì đa phần các trường đều có chương trình phát triển tiếng Anh hoặc tiếng Pháp cho học sinh quốc tế bắt kịp với học sinh bản địa.
- Chương trình học đa dạng: gồm chương trình trung học theo chuẩn của từng tỉnh bang, chương trình các môn học cấp cao (Advanced Placement) và chương trình Tú tài Quốc tế (International Baccalaureate).
- Có thể lựa chọn học tại các trường trung học công lập (hơn 95% sĩ số lớp là người bản địa) hoặc trung học tư thục tầm trung (đa dạng về quốc tịch, văn hóa) và trung học tư thục nội trú CAIS danh giá (rèn luyện tính kỷ luật, tác phong làm việc, kỹ năng sống và kỹ năng giao tiếp và hợp tác xã hội,…)
- Học sinh được lựa chọn các môn học phù hợp với năng lực, sở thích, định hướng nghề nghiệp ngay sau khi sang nhập học.
- Canada cho phép sinh viên quốc tế đi làm 3 năm sau khi tốt nghiệp Cao đẳng hoặc Đại học.
- Canada có chương trình định cư rõ ràng cho sinh viên quốc tế, thu hút nguồn lao động khắp nơi trên thế giới.
CÁC LOẠI HÌNH TRƯỜNG TRUNG HỌC
I. Công lập
Được quản lý trực tiếp bởi chính phủ và được hỗ trợ hàng tỷ đô la từ ngân sách nhà nước thông qua các Sở giáo dục. Do vậy cơ sở vật chất các trường hiện đại, rộng rãi, chất lượng giáo viên chất lượng và ổn định. Từng tỉnh bang xây dựng và chịu trách nhiệm về nội dung đào tạo lồng ghép bản sắc văn hóa và lịch sử của từng tỉnh, nhưng đảm bảo được các tỉnh khác trong Canada và các quốc gia khác trên thế giới công nhận. Sở giáo dục sẽ quản lý các trường từ bậc Mẫu giáo lớn, Tiểu học và Trung học.
Hơn 95% người dân Canada chọn các trường công lập để cho con cái theo học. Canada đầu tư về giáo dục (theo đầu người) nhiều hơn bất kỳ một nước G8 nào.
Các trường trung học công lập của Canada đã bắt đầu đón nhận học sinh quốc tế từ những năm 1980. Các Sở giáo dục đều có hệ thống hỗ trợ học sinh quốc tế học tiếng Anh và tiếng Pháp, hỗ trợ hòa nhập vào cuộc sống của người bản xứ (thông qua chương trình homestay – ở cùng nhà người bản xứ). Cung cấp linh động các khóa học ngắn hạn hoặc dài hạn để tốt nghiệp trung học cho học sinh quốc tế.
Tổng chi phí của các trường trung học công lập tại Canada trung bình từ $20,000 CAD tới $28,000 CAD/năm (gồm có tiền học phí, sinh hoạt phí, bảo hiểm, sách vở, hoạt động,…).
Sĩ số lớp học: 25-30 học sinh tối đa và tuỳ theo lớp
Chương trình học: Học theo chương trình chuẩn của tỉnh bang, hoặc chương trình nâng cao (AP, IB)
Thời gian học phổ biến: 2 học kì/năm (tháng 9 và tháng 2) với tổng thời gian học là 10 tháng; học từ 9h sáng – 3h chiều trong ngày từ thứ 2 đến thứ 6 hàng tuần
– Hình thức ở: Học sinh ở nhà homestay với người bản địa Canada (do trường hoặc công ty homestay do trường chỉ định sắp xếp) hoặc ở nhà người thân.
– Chương trình hè: Tùy từng Sở giáo dục, sẽ có tổ chức chương trình học hè giúp học sinh học thêm các môn học chính thức, giúp tích lũy đủ tín chỉ để tốt nghiệp trung học và đủ môn học cần thiết để nhập học Cao đẳng hoặc Đại học (cần thiết cho các học sinh chỉ học 1,5 năm để tốt nghiệp trung học)
– Yêu cầu đầu vào: điểm trung bình các môn trên 60%, có thể chấp nhận học sinh có tiếng Anh cơ bản.
II. Tư thục (Homestay hoặc Nội trú tầm trung)
Các trường trung học tư thục được quản lý và duy trì bởi doanh thu từ tiền học phí hoặc từ các tổ chức tư nhân độc lập. Các chương trình học sẽ tương tự như các chương trình học của trường công lập, được chính phủ cấp phép và phê duyệt. Sự khác biệt về sĩ số học sinh/ lớp sẽ ít hơn, nên với các học sinh mới sang học, khi tiếng Anh còn yếu thì sẽ nhận được nhiều hỗ trợ, chú ý từ thầy cô về mặt học thuật và đội ngũ hỗ trợ trong trường về cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, 85% đến 95% học sinh trong trường là học sinh quốc tế (Trung quốc, Nga, Hàn quốc, Mexico…)
Tổng chi phí của các trường trung học tư tầm trung sẽ dao động từ $30,000 CAD/ năm (đối với ở nhà homestay) – $52,000 CAD/năm (với ở ký túc xá trong trường)
- Học theo chương trình chuẩn của tỉnh bang hoặc chương trình nâng cao (AP, IB).
- Thời gian nhập học linh hoạt, thường có 3 hoặc 5 kì nhập học/năm, học sinh có thể tốt nghiệp trung học trong 1 năm nếu đủ trình độ tiếng Anh (đối với học sinh nhập học vào lớp 12)
- Có học kì hè để học sinh có thể học thêm và bổ sung các môn cần thiết.
- Tập trung ở các thành phố lớn như Toronto hay Vancouver
- Các trường tư thục homestay thường thuê các tòa nhà ngay trung tâm thành phố, rất thuận tiện đi lại,
- Các trường tư thục nội trú thường nằm ở các thành phố nhỏ hơn hoặc ven thành phố lớn.
- Một số trường có cả 2 hình thức homestay và KTX
III. Nội trú cao cấp
Là các trường nội trú hoạt động phi lợi nhuận, toàn bộ tiền học phí thu được và tiền tài trợ/ đóng góp của các gia đình/học sinh đã tốt nghiệp tại trường sẽ được tái đầu tư vào cơ sở vật chất, đào tạo giáo viên và các hoạt động xây dựng kỹ năng lãnh đạo cho học sinh của. Nhóm trường này nổi tiếng về cơ sở vật chất siêu hiện đại, chương trình chuyên sâu cho các bạn học sinh có tài năng và có chí hướng.
Đối với trường nội trú cao cấp CAIS, điều kiện nhập học tương đối ngặt nghèo vì trường muốn sàng lọc học sinh ngay từ bước tuyển sinh. Học sinh từ các thành phố khác nhau của Canada và các nước tạo thành một cộng đồng gắn bó chặt chẽ – học hỏi, cộng tác và hỗ trợ lẫn nhau. Nhiều tình bạn sau trung học sẽ trở thành lâu bền, hỗ trợ nhau trong xây dựng mạng lưới quan hệ kinh doanh, chính trị để giúp nhau cùng thành công và vững mạnh.
Nhược điểm là chi phí rất lớn, thường gấp đôi gấp ba chương trình công lập.
Chi phí:
- Tổng chi phí từ $45,000 CAD – $80,000 CAD: gồm chi phí học và ăn ở nội trú trong 10 tháng/năm học; không bao gồm các chi phí đi field trip (dã ngoại), đồng phục,…
- Có thể xin học bổng từ $1,000 CAD – $5,000 CAD tùy học lực và tùy theo quỹ học bổng của trường hàng năm
- AIT có dịch vụ xin hỗ trợ tài chính từ $5,000 CAD- $20,000 CAD/ năm, phụ thuộc vào học lực của học sinh và điều kiện tài chính của gia đình.
- Có thể xin trường ở homestay, nhưng rất hạn chế và phải được sự chấp thuận của trường
Chương trình học:
Học theo chương trình chuẩn của tỉnh bang và các chương trình nâng cao: Tú tài Quốc tế (IB), Các môn Nâng cao (AP), CAPSTONE, Diploma của trường, STEM,…
Thời điểm lý tưởng để nhập học nội trú là từ lớp 8/ lớp 9, muộn nhất là lớp 11. Thời điểm dễ nhất để được nhập học vào trường là trước lớp 10, việc nhập học vào lớp 11 là rất cạnh tranh
Thời gian học phổ biến: 2-3 học kì/năm với tổng thời gian học là 8 -10 tháng; học từ 9h sáng – 10 tối, lịch sinh hoạt thường như sau:
- 7h sáng: dậy và ăn sáng
- 8h30 sáng – 3h chiều: học tại trường
- 3h đến 5h chiều: thể thao
- 5h chiều đến 6h tối: thời gian tự do
- 6h tối: ăn tối
- 7h đến 9h hoặc 10h: tự học hoặc học dưới sự hướng dẫn của giáo viên
- 9h hoặc 10h: ngủ (tùy theo độ tuổi lớn bé).
– Cuối tuần: thường thứ Bảy là ngày bắt buộc tham gia các hoạt động thể thao và nghệ thuật, học sinh chỉ có ngày Chủ nhật là tự do làm những việc mình thích.
– Trường chú trọng vào giáo dục toàn diện từ thể chất, ngoại khóa tới học thuật; rèn luyện học sinh thành một cá nhân ưu tú. Học sinh vừa học tập vừa có được môi trường nhiều các CLB ngoại khóa, các môn thể thao, nghệ thuật, các khóa học thực tế về kĩ năng sống/kỹ năng sinh tồn (trong rừng, trên sa mạc…), giải quyết tình huống, kỹ năng lãnh đạo.
– Học sinh được học theo môi trường của đại học, chú trọng việc tự học tự nghiên cứu tìm tòi và phát huy các tiềm năng của học sinh, giúp học sinh không bị bỡ ngỡ khi lên đến đại học.
Vị trí:
– Vị trí của các trường nằm tại các thành phố/ thị trấn lân cận với các trung tâm thành phố lớn như Vancouver, Toronto, Ottawa, Montreal.
– Đối với các trường thuộc tỉnh British Columbia, tập trung chủ yếu ở thành phố Victoria và đảo Vancouver Island.
– Đối với các trường thuộc tỉnh Ontario, tập trung ở thành phố lân cận, xung quanh Toronto.
Yêu cầu đầu vào:
– Bảng điểm tối thiểu 7.5 trở lên và phải làm bài thi đầu vào đánh giá năng lực (kiểm tra IQ, tư duy logic, Toán, tiếng Anh), có phỏng vấn.
– Tùy theo lớp xin nhập học mà trường yêu cầu có trình độ tiếng Anh tương ứng. Với học sinh nhập học lớp 11, trình độ tiếng Anh tương đương tối thiểu IELTS 6.0.
– Một số ít trường yêu cầu có điểm SSAT và điểm TOEFL junior, TOEFL ibt hoặc IELTS.
– Ưu tiên cho những học sinh có hoạt động ngoại khóa nổi bật, IELTS/TOEFL và nhập học từ lớp 9, 10.
– 100% hoc sinh của các trường nội trú được chấp nhận nhận học vào các trường đại học hàng đầu tại Canada và Mỹ hoặc trên thế giới.
CÁC CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO
Các trường trung học tại Canada sẽ cung cấp 2 trong 3 chương trình sau (1 chương trình của tỉnh và 1 chương trình hoặc AP, hoặc IB). Tất cả các trường đều lấy chương trình giáo dục của tỉnh bang làm nền tảng, và tùy theo năng lực học tập của học sinh, thầy cô giáo sẽ kiến nghị cho học sinh học chương trình AP hoặc IB.
I. Chương trình đào tạo theo tỉnh bang
13 tỉnh bang và vùng lãnh thổ trong Canada có quy định tên gọi & số lượng hệ thống tín chỉ khác nhau dựa theo văn hóa và lịch sử của từng tỉnh. AIT xin giới thiệu về quy định tín chỉ tốt nghiệp trung học của 2 tỉnh bang lớn và phổ biến với du học sinh Việt Nam sang du học: British Columbia & Ontario.
a. Tỉnh British Columbia
– Bằng tốt nghiệp của tỉnh bang: Dogwood Diploma
– Yêu cầu tốt nghiệp:
Hoàn thành tối thiểu 80 tín chỉ (TC) (TC chuyển đổi từ VN + TC tích lũy tại Canada), bao gồm:
52 TC bắt buộc bao gồm:
- Physical and Health Education 10 (4 TC)
- Science 10 (4 TC), and a Science 11 or 12 (4 TC).
- Social Studies 10 (4 credits), and Social Studies 11 hoặc 12 (4 TC).
- Một môn Math 10 (4 TC), và Math 11 hoặc 12 (4 TC).
- Language Arts 10, 11, and a required 12 course (4 TC ở mỗi lớp, tổng cộng 12 TC).
- An Arts Education 10, 11, or 12 and/or an Applied Design, Skills, and Technologies 10, 11, or 12 (tổng cộng 4 TC).
- Career-Life Education (TC), and Career-Life Connections (4 TC).
Tối thiểu 28 TC thuộc môn học tự chọn
Tối thiểu 16 TC thuộc lớp 12, bao gồm Language Arts 12 (bắt buộc)
b. Tỉnh bang Ontario
– Bằng tốt nghiệp của tỉnh bang: Ontario Secondary School Diploma
– Yêu cầu tốt nghiệp:
Hoàn thành 18 TC bắt buộc, bao gồm:
- English (4 TC) (tối đa 3 TC chương trình ESL hoặc ELD + 1 TC English 12)
- Maths (3 TC) (1 TC lớp 11 hoặc 12)
- Science (2 TC)
- Canadian History (1 TC)
- Canadian Geography (1 TC)
- The Arts (1 TC)
- Health and Physical Education (1 TC)
- French as a second language (1 TC)
- Career studies (0.5 TC)
- Civics (0.5 TC)
12 TC tự chọn
40 giờ hoạt động cộng đồng
The provincial literacy requirement 3 TC thuộc 3 nhóm (mỗi nhóm 1 TC):
- Nhóm 1:
- English or French as a second language
- A native language
- A classical or international language
- Social sciences and the humanities
+Canadian and world studies
+Guidance and career education
+Cooperative education
- Nhóm 2:
- Health and physical education
- The arts
- Business studies
- French as a second language
- Cooperative education
- Nhóm 3:
- Science (Grade 11 or 12)
- Technological education
- French as a second language
- Computer studies
- Cooperative education
II. Chương trình nâng cao AP (Advanced Placement)
AP là chương trình đào tạo lớp nâng cao, bao gồm các khóa học tương đương với nội dung đào tạo năm đầu của Đại học, cho phép học sinh làm quen, nhập môn và có cơ hội lấy tín chỉ Đại học ngay từ khi còn ở bậc trung học phổ thông. Chương trình được quản lý bởi tổ chức College Board, (đơn bị tổ chức các kỳ thi SAT và TOEFL), thiết kế cho các học sinh trung học phổ thông từ lớp 11 đến lớp 12. Các học sinh đã tham gia và tốt nghiệp chương trình AP tại Canada thì sẽ được các trường Đại Học xem xét riêng và miễn trừ một số môn học ở Đại học, tiết kiệm chi phí học đại học
III. Chương trình tú tài Quốc tế IB (International Baccalaureate)
IB là chương trình đào tạo dự bị đại học được ra đời vào năm 1968 bởi Tổ chức Tú tài quốc tế IOB Thụy Sĩ, với mục tiêu xây dựng môi trường học tập dựa trên 4 tiêu chí nòng cốt: cá nhân, cảm xúc, trí tuệ và kỹ năng mềm.
Học sinh theo học chương trình IB sẽ được đào tạo các kiến thức trong 6 lĩnh vực. Học sinh cần phải chọn 1 môn học trong mỗi nhóm, trong đó chọn tối đa 4 môn (ít nhất phải chọn 3 môn) ở trình độ nâng cao, các môn khác học ở trình độ cơ bản.
Những học sinh cầm trên tay tấm bằng tú tài IB thường được các trường đại học, cao đẳng đánh giá cao hơn những bạn theo học chương trình tiêu chuẩn. Điều này giúp cơ hội được nhận vào các trường đại học hàng đầu thế giới cao hơn, và cũng được miễn tín chỉ khi nhập học đại học.
Thường học sinh Việt nam sẽ du học trung học từ lớp 11, để đảm bảo đủ số lượng tín chỉ và đủ thời gian hòa nhập, nâng cao trình độ tiếng, bắt kịp phương pháp học tập nghiên cứu của các bạn bản địa Canada. Lý tưởng nhất là nên nhập học lớp 10, có nhiều thời gian trải nghiệm các môn học tự chọn, thoải mái trải nghiệm các môn học mang tính chất định hướng nghề nghiệp.
————————
***Văn phòng Tư vấn Du học AIT, thành lập từ năm 1997, là đơn vị được điều hành bởi Chuyên gia Tư vấn Di trú Canada, cô Vũ Như Quỳnh – đơn vị tư vấn và cung cấp dịch vụ di trú hợp pháp được công nhận bởi Chính phủ Canada.
***Văn phòng Tư vấn Du học AIT là một trong số ít các văn phòng tại Việt Nam cam kết đồng hành cùng học sinh và phụ huynh trong suốt quá trình du học và làm thủ tục định cư tại Canada
***Các dịch vụ Di trú Canada: Visa Du học, Visa Lao động/ LMIA, Visa Du lịch (thời hạn 10 năm), Super Visa (ở lại 5 năm), Gia hạn Visa, Khôi phục tình trạng pháp lý (ở quá hạn, out of status), Bảo lãnh vợ chồng, Bảo lãnh bố mẹ, Express entry: FSW, FST, CEC, Chương trình chỉ định tỉnh bang, Định cư doanh nhân, Gia hạn thẻ thường trú nhân, Hồ sơ xin quốc tịch.
